Geneeskracht zink

Geneeskracht van zink

Zink is een essentieel spoorelement (micromineraal) dat bij veel processen in ons lichaam een belangrijke rol speelt, we hebben zink slechts in zeer kleine hoeveelheden nodig. Zink wordt direct door het lichaam gebruikt en kan niet worden opgeslagen, daarom is het van groot belang dat we elke dag voldoende zink binnenkrijgen.

Zink en koper zijn antagonisten (dit betekent dat zink de opname van koper belemmert en koper de opname van zink belemmert), daarom worden deze mineralen bij voorkeur in combinatie ingenomen en blijven beide in evenwicht.

Zink speelt een rol bij tal van stofwisselingsprocessen, met name bij de synthese van eiwitten en DNA. Dat betekent dat weefsels met een hoge eiwitsynthese het eerst worden getroffen door een zinktekort.

Zinktekort leidt tot een verminderde afweer tegen infecties en tumoren, gestoorde wondgenezing, huidschilfering, stoornissen in het maagdarmkanaal, verlies van smaak- en reukvermogen, foetale afwijkingen en mogelijk speelt een chronisch zinktekort een rol bij het ontstaan van dementie.
Zink komt vrij algemeen in de voeding voor, zowel in dierlijke als plantaardige voedingsmiddelen. Zinkrijke voeding zijn vlees, vette vis, noten en volkorenproducten. Het meeste zink in voedsel gaat bij de bereiding verloren en komt veelal niet in grote hoeveelheden in voedsel voor omdat de grond waarop het voedsel wordt gekweekt voedingsarm is. De totale opname van zink uit onze Westerse voeding is marginaal.

Wat zijn de gezondheidsvoordelen van zink

Zinktekort kan de oorzaak zijn van acne. Zowel inwendig als uitwendig kan zink toegepast worden bij de behandeling van acne en zweren, omdat zink ontstekingsremmend en antibacterieel werkt en ophopingen vermindert van dode huidcellen waardoor de poriën minder zullen verstoppen. Tevens speelt zink een belangrijke rol bij de aanmaak van collageen. Bij het aanbrengen van zink op de huid, gaat het meteen de ontwikkeling van bacteriën tegen, waaronder de Propioni bacterium Acnes. Deze bacterie veroorzaakt ontstekingen bij acne. Zinktekort verzwakt het immuunsysteem en kan onrechtstreeks aften veroorzaken.

Bij de ziekte acrodermatitis enteropathica (syndroom van Danbolt) is de darmslijmvlies niet in staat zink op te nemen. De aandoening kan vanaf een paar maanden na de geboorte beginnen, maar soms ook als kinderen geen borstvoeding meer krijgen. Waarschijnlijk omdat er in moedermelk een eiwit aanwezig is dat de opname van zink bevordert. Er bestaat ook een verkregen variant, die bij ouderen kan voorkomen. De verworven vorm kan ontstaan door zinktekort, slechte absorptie van zink in de dunne darm, zinkverlies bij langdurig braken, diarree of zweten, anorexia nervosa, vegetarisme, alcoholisme, ziekte van Crohn en langdurige parenterale voeding (door inspuiting, direct in de bloedvaten).

Zink in combinatie met een conventionele behandeling kan de hyperactiviteit en impulsiviteit bij ADHD enigszins verminderen. Zink lijkt echter de aandachtsstoornissen niet te verbeteren

Zink kan gewichtstoename bevorderen en symptomen die horen bij een depressie verlichten bij mensen met anorexie.

Zink vermindert de ernst van een beschadigt zenuwstelsel en beschermt de neurocellen bij Amyotrofische laterale sclerose (ALS). Een te hoge zinksuppletie houdt de absorptie van koper tegen, wat anemie tot gevolg kan hebben.

Zink is een essentieel mineraal dat direct betrokken is bij de aanmaak van hormonen. Zink heeft een anti-aromatase werking en kan het enzym blokkeren dat testosteron omzet naar oestrogeen. Een tekort aan zink kan de activiteit van oestrogeen verdubbelen. Zink is van belang bij de vorming van zaadcellen en daarom een belangrijk mineraal voor de voortplantingen zorgt voor het behoud van gezond prostaatweefsel. Zo bevat de prostaat tot 10 x meer zink dan welk ander deel van het lichaam. Zink beschermt het prostaatweefsel tegen vrije radicalen en verhindert de omzetting van het enzym 5-alpha-ructase in het hormoon dihydrotestosteron. Zink heeft belangrijke functies in het lichaam, een zinktekort kan verschillende symptomen met zich meebrengen zoals impotentie en verminderde vruchtbaarheid.

Zink speelt een belangrijke rol bij een goed immuunsysteem en het herstel van (huid)weefsel. Mensen met couperose hebben doorgaans een lage zinkwaarden, zink is een veilig en effectief middel tegen couperose.

Zinktekort komt veel voor bij mensen met een depressie. Sommige onderzoeken suggereren dat het nemen van zink samen met antidepressiva de depressie verbetert bij mensen met ernstige depressies.

Zink vermindert de duur en de ernst van diarree bij kinderen die ondervoed zijn of zinkarmoede hebben. Ernstige zink tekorten bij kinderen is gebruikelijk in ontwikkelingslanden. Ook het geven van zink aan ondervoede vrouwen tijdens de zwangerschap en het doorgeven tot een maand na het bevalling vermindert de incidentie van diarree bij zuigelingen tijdens het eerste levensjaar.

Zink(zalf) bevordert wondgenezing en vermindert de ernst van andere huidaandoeningen. Zink is noodzakelijk voor alle celgroei- en alle soorten processen en is daarom belangrijk element bij genezing van wonden.

Zink draagt bij tot een normale werking van het immuunsysteem. Een tekort aan zink kan ervoor zorgen dat de werking van ons immuunsysteem wordt verstoord. Zink is essentieel voor de vorming van gezonde barrières in het lichaam, bijvoorbeeld in de huid, het slijmvlies, het spijsverteringsstelsel en de longen. Ons lichaam kan geen zinkreserves opslaan. Bovendien verliezen we dagelijks ongeveer 10 mg via de stoelgang en de transpiratie. Het komt dan ook voor dat de hoeveelheid die we innemen niet voldoende is. Zink kan de duur van een verkoudheid verminderen, verkort de duur van neus- en keelklachten waaronder een verstopte neus, een loopneus, niezen, schrale keel, keelpijn, heesheid en hoesten. Het voordeel van zuigtabletten boven andere toedieningsvormen is dat de zinkconcentratie bij zuigtabletten vooral hoog is in het aangedane gebied van de keelholte.

Zink verlaagt en stabiliseert de bloedsuikerspiegel. Zink is een onderdeel van insuline en is nodig voor de aanmaak, transport en opslag van dit hormoon. Daarnaast is zink nodig om de alvleesklier goed te laten functioneren. Een zinktekort kan leiden tot een verminderde werking van de alvleesklier met als gevolg dat er minder insuline aangemaakt wordt. Ook kan een tekort aan zink leiden tot een tekort aan bouwstenen voor insuline.

Zinktekort kan onder andere de conditie van de nagels verslechteren. Herkenbare verschijnselen van zink tekort zijn meerdere witte vlekken en lijnen op de nagels.

Zink draagt bij aan de normale weerstand tegen stress en houdt de geest helder. Ook is het mineraal goed voor de concentratie, het geheugen en draagt bij aan een normaal leervermogen.

Zink draagt bij tot een normaal metabolisme van vitamine A, vetzuren, koolhydraten en andere macronutriënten. Het is betrokken bij de synthese van DNA en eiwitten. Zink heeft zoveel belangrijke functies in het lichaam en zinktekort komt dermate vaak voor, dat er bij de behandeling van aandoeningen in de dagelijkse praktijk vaker aan zink gedacht zou moeten worden. Uitwendig gebruik van zinkzalf bevordert wondgenezing en vermindert de ernst van andere huidaandoeningen. Zuigtabletten met zink kunnen de duur van een verkoudheid en luchtwegaandoeningen verminderen. Het voordeel van zuigtabletten boven andere toedieningsvormen is dat de zinkconcentratie bij zuigtabletten vooral hoog is in het aangedane gebied van de keelholte.

Waarvoor kan zink gebruikt worden

Dosering van zink

Therapeutische doseringen zink variëren meestal vanaf 15 tot en met 60 mg elementair zink per dag. Een onderhoudsdosering bedraagt circa 15 mg elementair zink per dag. Voor kinderen moet de dosering worden aangepast, gerelateerd aan het lichaamsgewicht. Verstoringen op het calcium- en kopermetabolisme zijn bij onderhoudsdoseringen niet te verwachten. Wel bestaan er aanwijzingen voor dergelijke verstoringen wanneer doseringen van 100 mg of meer elementair zink worden gebruikt.
Zinkmethionine is ten opzichte van veel andere gebruikte zinkverbindingen aanzienlijk beter opneembaar is. De verbinding is resistent tegen de binding met fytaten en vezels in het darmkanaal! Daardoor wordt het bijzonder goed opgenomen en verblijft het langer in het lichaam dan veel andere vormen van zink. Verwacht mag worden dat zinkmethionine de meest effectieve vorm van suppletie is. Hoge therapeutische doseringen kunnen nodig zijn. Echter dergelijke doseringen kunnen nadelig uitwerken op de koperstatus en worden niet aangeraden zonder monitoring en correctie van de koperstatus. Het gedurende vele jaren dagelijks innemen van een hoge dosis zink (100 mg elementair zink per dag) is geassocieerd met een verhoogd risico op prostaatcarcinogenese. Hierbij moet vermeld worden dat lagere optimale fysiologische doseringen juist de gezondheid van de prostaat bevorderen.

Hierbij enkele voorbeelden van (tijdelijke) zinkdoseringen zoals die tijdens wetenschappelijk onderzoek succesvol zijn toegepast. Wegens de verschillende zinkverbindingen die in onderzoek zijn gebruikt, zijn de hoeveelheden omgerekend naar het aantal milligrammen elementair zink:

Maagzweren: 3 x dgs 46 mg elementair zink.
Acne: dagelijks 30-135 mg elementair zink.
Hidradenitis (huidziekte): dagelijks 60 mg elementair zink.
ADHD bij kinderen: dagelijks 15-40 mg elementair zink.
Hypogeusia (vermindert smaakvermogen): 25-100 mg elementair zink.
Diaree bij slecht gevoede kinderen: dagelijks 10-40 mg elementair zink.
Anorexia: dagelijks 15 mg elementair zink.
Ter bevordering van de groei en gewichtstoename bij kinderen met sikkelcelziekte: dagelijks 10 mg elementair zink.
Ter preventie en behandeling van longontsteking bij ondervoede kinderen: dagelijks 10-70 mg elementair zink.

Welke voedingsstoffen versterken de werking van zink

Om de diverse metabolische functies te kunnen vervullen, heeft zink een aantal synergisten nodig. De synergisten vitamine A en vitamine C zijn essentieel voor het effect op het immuunsysteem en de B-vitamines, chroom en vanadium voor de glucosehuishouding. Bovendien komt zink tekorten meestal nooit alleen voor; vaak zijn er meerdere tekorten in het spel.

Zink (methionine) bij bol.com

Bijwerkingen en waarschuwingen van zink

Over het algemeen wordt zink goed verdragen. Doseringen van 100-150 milligram per dag kunnen soms misselijkheid en overgeven veroorzaken, met name wanneer het supplement op nuchtere maag wordt ingenomen. Deze verschijnselen treden vooral op bij zinksulfaat (220 mg zinksulfaat = 50 mg elementair zink). Van andere vormen van zink zijn deze verschijnselen minder of niet bekend. Alhoewel voldoende zink een belangrijk mineraal is om de prostaat gezond te houden, zouden hoge doseringen zink de tumorprogressie bij een zich ontwikkelend prostaatcarcinoom juist kunnen bevorderen (zie doseringen).
Vrouwen die de anticonceptiepil slikken, hebben vaak verhoogde koperspiegels en een verhoogde behoefte aan zink. Ook een aantal andere medicijnen (bijvoorbeeld thiazidediuretica, corticosteroïden, steroïdhormonen, tetracyclines, furosemide, colchicine) hebben een negatief effect op de zinkstatus. Vooral thiazidediuretica kunnen de zinkexcretie met 60% verhogen. Langdurig gebruik van deze medicatie maakt het monitoren van de zinkstatus noodzakelijk. Zinksuppletie verlaagt de hoeveelheid tetracycline die in het bloed wordt opgenomen. Zinksupplementen en tetracyclines moeten daarom minimaal 2 uur van elkaar gescheiden worden ingenomen.
Cadmium is een antagonist van zink en cadmiumvergiftiging (bijvoorbeeld door roken) heeft een dramatisch effect op de zinkstatus. Ook ijzer en calcium remmen de zinkabsorptie. Eiwitten verbeteren de zinkabsorptie.
Zink in een andere vorm dan zinkmethionine, vormt onopneembare complexen met de fytaten in granen, rijst en maïs, de oxalaten uit bepaalde groenten (bijv. rabarber) en tanninen (bijv. thee.rode wijn).

Index

Aandoeningen
Supplementen en extracten