Geneeskracht ijzer

Geneeskracht van ijzer

IJzer komt in de voeding voor in 2 vormen

Heemijzer dat in dierlijke producten aanwezig is, voornamelijk in vlees en vis, heemijzer wordt goed door het lichaam opgenomen.
Niet-heemijzer in plantaardige producten zoals groenten, fruit, brood en graanproducten, wordt in het algemeen minder efficiënt opgenomen. Plantaardige voedingsmiddelen kunnen behalve ijzer ook oxaalzuur, fytinezuur en polyfenolen bevatten. Deze natuurlijke stoffen gaan in de darm een verbinding aan met ijzer waardoor het niet meer kan worden opgenomen en het lichaam als dusdanig weer verlaat. Dit verklaart onder andere het misverstand dat spinazie een goede ijzerbron is. Als je er een voedingsmiddelentabel op naslaat, zal je merken dat spinazie inderdaad relatief veel ijzer bevat. Vanwege het hoge gehalte aan oxaalzuur wordt er echter maar weinig effectief van opgenomen.

Een groot deel van het ijzer in ons lichaam bevindt zich in de hemoglobine, dat het bloed zijn rode kleur geeft en belangrijk is voor het transport van zuurstof en koolstofdioxide en een groot deel van het ijzer bevindt zich in de myoglobine (zuurstofbindend eiwit) dat voorkomt in de spieren. IJzer is nodig voor het transport van zuurstof en koolstofdioxide. Het vervult ook andere belangrijke rollen in het lichaam.

Organisch gebonden ijzer (bijvoorbeeld ijzerbisglycinaat) is een zeer goed opneembare vorm van ijzer. Deze verbinding is mild voor de maag en geeft geen aanleiding tot constipatie wat een bekend probleem is bij ijzersuppletie. Voor een optimale ijzeropname en verwerking dienen een aantal synergisten aanwezig te zijn, zoals extra mineralen, vitamine B12, vitamine C en foliumzuur.

Mogelijke symptomen van ijzertekort

Futloos en is sneller moe zijn na een inspanning.
Men ziet vaak bleek en kan last hebben van hoofdpijn en duizeligheid.
Broze nagels en een ontsteking van de tong.
Baby’s en kinderen die te weinig ijzer binnenkrijgen, groeien minder snel dan hun leeftijdsgenootjes en kunnen te kampen krijgen met aandachts-, concentratie- en geheugenstoornissen. Door hun verminderde weerstand zijn ze bovendien meer vatbaar voor infecties.
Een ijzertekort kan in alle leeftijdsgroepen voorkomen. Opgroeiende kinderen en zwangere vrouwen lopen echter het meeste risico. Vrouwen hebben een hogere ijzerbehoefte dan mannen omdat ze maandelijks ijzer verliezen tijdens de menstruatie. Jonge meisjes in de groeispurt die reeds menstrueren vormen een belangrijke risicogroep die de nodige aandacht vraagt.
Volg je een strikt vermageringsdieet of kies je voor een vegetarische of veganistische voeding, dan loop je ook meer kans op een ijzertekort.

Wat zijn de gezondheidsvoordelen van ijzer

De eerste symptomen van langdurig tekort aan ijzer zijn zwakte, vermoeidheid, verlies van uithoudingsvermogen, later kan anemie (bloedarmoede) ontstaan. IJzer vermindert de kans op hartfalen, de ziekte van Crohn, coeliakie, colitis ulcerosa en laag geboortegewicht.

IJzer is nodig om hemoglobine te maken, een eiwit in de rode bloedcellen dat ervoor zorgt dat zuurstof door het lichaam kan worden vervoerd. Wanneer er niet voldoende hemoglobine aanwezig is, krijgen de weefsels en spieren niet genoeg zuurstof, waardoor deze niet goed kunnen functioneren. Hierdoor kan ijzer de kans op een laag geboortegewicht verminderen.

IJzertekort remt de productie van rode bloedcellen, waardoor er minder zuurstof circuleert in het lichaam. Dit kan de oorzaak zijn, dat men zich regelmatig duizelig voelt.

IJzer speelt een rol bij de vorming van energie en het sterk houden van het immuunsysteem.

IJzer speelt een rol bij nagelaandoeningen zoals bij holle nagels (lepeltjesnagels, deuk in nagel), dat kan duiden op een ijzertekort, terwijl de nagels bij ademhalingsstoornissen of hartaandoeningen bol staan en de vingertoppen zich verbreden (trommelstoknagels).

Tekort aan ijzer komt geregeld voor, zoals tijdens de menstruatie, zwangerschap, kinderen in de groei, vegetariërs en sporters. Er zijn verschillende bijwerkingen bij het innemen van ijzersulfaat, ijzercitraat en D-ijzergluconaat zoals maagklachten, misselijkheid, constipatie, diarree of buikpijn en deze ijzersupplementen worden door het lichaam in perkte mate geabsorbeerd. De biologische beschikbaarheid van ijzerchelaat van glycine (ijzerbisglycinaat) is bijzonder goed, heeft geen positieve ionische lading en is perfect stabiel, reageert niet met andere voedingsstoffen en heeft geen negatieve effecten op de maag- en darmwand.

Waarvoor kan ijzer gebruikt worden

Dosering van ijzer

Een dosering van 15 mg elementair organisch ijzer is voor de meeste toepassingen voldoende.
IJzer wordt het best geabsorbeerd op een lege maag (2 uur na de maaltijd) en bindt zich aan maagzuurremmers en sommige medicijnen. Organische ijzervormen (zoals ijzerfumaraat en ijzergluconaat) worden goed geabsorbeerd en veroorzaken minder of geen van de bijverschijnselen die bij anorganische ijzersupplementen (zoals ijzersulfaat) regelmatig worden waargenomen, zoals constipatie en darmstoornissen.
Inname van organisch ijzer moet na een doorgemaakte anemie langdurig plaatsvinden. Het kan maanden tot meer dan 1 jaar duren voor de ijzerdepots in het lichaam weer geheel gevuld zijn. Als de hemoglobinewaarde zich door ijzersuppletie heeft genormaliseerd moet de kuur nog 6 weken worden doorgezet om de ijzerdepots in het lichaam goed op te vullen.

Welke voedingsstoffen versterken de werking van ijzer

IJzeropname kan enkel optimaal zijn als er een aantal synergisten aanwezig zijn die zorgen dat de opname ook daadwerkelijk kan plaatsvinden, zoals vitamine C, vitamine B1, vitamine B2, vitamine B3, vitamine B5, vitamine B6, vitamine B12 en magnesium.
Vanwege het pro-oxidatieve karakter van ijzer wordt aangeraden de therapie te ondersteunen met sterke antioxidanten.
Een belangrijke synergist van de ijzerstofwisseling is vitamine C dat in het darmkanaal plantaardig non-haem ijzer omzet in haem-ijzer en daardoor de ijzerabsorptie verbetert. Als basissuppletie wordt vitamine C en een goede multi aangeraden.

IJzer bisglycinaat bij bol.com

Bijwerkingen en waarschuwingen van ijzer

Niet gebruiken bij ijzerstapelingsziekte (hemachromatose).

Index

Aandoeningen
Supplementen en extracten

Zoeken in deze blog